Nagmalampuson ang upat ka adlaw’ng Public Hearing mahitungod sa Proposed Schedule of Market Values for General Revision epektibo sa tuig 2024, sa mga munisipyo sa Probinsya sa Davao del Norte, nga gisugdan niadtong Abril 18 ug nahuman niadtong Abril 25, 2023.
Gipangunahan sa Probinsyal nga Panggamhanan sa Davao del Norte pinaagi ni District II - Senior Board Member Flopone Royle A. Catalan, ang Committee Chairperson on Ways and Means/Games and Amusement sa Sangguniang Panlalawigan ug Provincial Assessor Engr. Lily Salazar.
Gipartisiparan kini sa walo ka munisipalidad sa Davao del Norte sama sa Asuncion, Sto. Tomas, Kapalong, Talaingod, New Corella, B.E. Dujali, San Isidro ug Carmen. Sagad mga barangay officials, magtutudlo, mga negosyante, mag-uuma, ug mga real property owner ang mitambong.
Gibatbat ni BM Catalan ang importansya sa gipahigayong public hearing aron mapasibaw sa katawhan ang ilang mga suhestyon ug mga mulo may kalambigitan sa kausaban sa bulohisan. Mihatag siya’g dugang kaalam mahitungod sa angay mahibaloan kabahin sa buhis sa propiedad kon real property ug ang pagbayad sa saktong kantidad sa buhis sa katawhan. Kabahin sab kini sa proseso sa lehislatibo sa dili pa mopasa og balaudnon.
“Kani, pamaagi sa atoang probinsyal nga panggamhanan headed by our governor, Governor Edwin I. Jubahib, sa atoang Provincial Assessor’s Office headed by Ma’am Lily Salazar, ingon man sa atoang Sangguniang Panlalawigan headed by Vice Governor De Carlo Oyo Uy. Para makatabang sa atoang mga katawhan labi na gayud sa mga katawhan nato nga naapektohan sa pandemya. Ang mga propiedad wala na nagamit sa sakto kay naapektohan sa pandemya. Sa atoang mga kaigsoonan nga naapektohan ang ilang pang-uma, example na niana ang mga banana growers nga naapektohan sa panama disease ug uban pang mga nanag-iya og real property nga nag-antos sa dako nga klase nga bayronon pinaagi sa klase sa kategorya kung asa na-belong ang ilang property,” sumala ni BM Catalan.
Dugang ni Catalan nga iyang hingusgan ang pagduso sa balaudnon nga mapadali ang proseso sa pagbayad sa buhis ug uban pang bayronon sa gobyerno pinaagi sa “online payment”. Sa pagkakaron, anaa pa sa unang hugna ang maong ordinansa. Hinuon, giseguro niya nga mahitabo gayud kini sa labing daling panahon.
“The beauty of this ordinance is that ma-encourage nato ang katawhan nga mobayad and gihatagan nato sila og kombinyente nga pamaagi nga mobayad sa ilang balayronon. Kay kabalo na man kita karon nga naa nay mga transaction nga pwede nato buhaton via online. Pwede naman ta mobayad through any online platform nga anaa sa atoa karon. Why not make use of it? Why not make use of the technology nga mas mapadali sa katawhan ang ilahang pagbayad? And we are hoping nga mas motaas ang atoang revenue out of this,” dugang sa board member.
Gipasabot ni Engr. Salazar nga kada tulo ka tuig pagahimoon ang pagpasaka sa bulohisan sa mga propiedad pinasikad sa R.A. 7160. Gipalapdan niya ang kahibalo kung asa padulong ang ginabayad nga buhis sa katawhan ug kini para sa imprastraktura ug dugang proyekto sa paglambo sa matag lugar.
Dugang ni Salazar nga gusto ni Kuya Gov nga dili maglisud ang mga katawhang Dabaonon sa pagbayad sa ilang mga bulohisan. Hinungdan nga gibuhatan nila kini og medyos sama sa pagdugang sa klasipikasyon o kategorya sa pagbayad sa buhis, nga maoy mahimong basehan sa bayronong buhis sa mga katawhan.
“Is a good intent para sa atoang mga constituent sa Davao del Norte because our Governor niistorya gyud sa atoa nga dili nato palisudon ang atoang mga constituent sa Davao del Norte. Unsa mani siya? Fair and just market valuation. So ang atoang mga katawhan atoang ginaawhag nga mo-inform gyud sila sa Assessor’s Office. Halimbawa, makakuha na sila og titulo ila gyud nang ipa-assess kay para madeklara na sa ilaha ang yuta nga ilang napalit. Tabangan nato ang atoang mga farmers, atong constituents sa Davao del Norte kung unsaon nga mapasayon nato pagbayad ang atong mga mehoras. Labi na ning real property, balay, yuta ug uban pang mga kabtangan, improvements, mga tanom. So, mao gyud kana ang isa ka key ni Governor, magtinabangay ta sa Davao del Norte para sa kalamboan sa atong probinsya sa Davao del Norte,” matud ni Engr. Salazar.
Pakusgan karon sa Provincial Assessor’s Office ang Information Educational Campaign (IEC) aron mokuyanap hangtud sa mga kabarangayan ang mga kabag-ohan sa pagbayad sa buhis kalakip sab ang mga bag-ong kategorya diin nahaum ang bulohisan sa katawhan.
Writer/Photo: Nestor Mata, Jr.
