Nakadawat og pinansiyal nga ayuda ang 44 ka mag-uuma sa Kapalong niadtong katapusan sa Hulyo 2024, kinsa nalampurnas ang umahan panahon sa pagbaha niadtong Enero ug Pebrero niining tuiga.
Kini nga cash assistance naggikan sa Provincial Disaster Risk Reduction and Management Office, ubos sa early recovery program, duyog ang ubang mga opisina sa kapitolyo sama sa ang Provincial Social Welfare and Development Office, ug Provincial Agriculturist’s Office. Pinaagi sa tabang sa Municipal Agriculturist’s Office – Kapalong, gi-identify ang mga benepisyaryo gikan sa mga livelihood associations. Tag-duha ka miyembro ang gipili diin nakadawat og ₱5,000 matag usa.
Kamatikdan ang kalangan sa maong ayuda nga unta dugay nang natunol aron matabangan sila bisa’g ginagmay gikan sa pagkalugi sa nadaut nga pananom. Sulti ni Governor Edwin “Kuya Gov” Jubahib, nga anaa mismo sa maong patigayon, nga kung wala lang unta siya nasuspenso sulod sa tulo ka bulan, dali unta kaayong natunol ang maong ayuda.
“Kung wala ko na-suspended og tulo siguro ka bulan, basi’g nahatag na gyud ni. Pero sige lang, importante nga niabot gyud karon, nakabalik ko, nahatag nato,” sulti ni Kuya Gov.
Kasagaran kanila wala pa kadawat og pinansiyal nga tabang gikan sa gobyerno sukad sa pagbaha, bisan sa Emergency Cash Transfer (ECT) ug Assistance to Individuals in Crisis Situation (AICS) sa DSWD; o kaha sa Tulong Panghanapbuhay sa Ating Disadvantaged/Displaced Workers (TUPAD) program sa DOLE.
Human sa maong ayuda, kini sila uban sa liboan ka mga farmers sa mga lungsod nga naapektohan sab sa pagbaha, nakadawat dugang hybrid corn seeds o rice seeds ug fertilizer niadtong Agosto 2. Ang pondo niini na-allocate nang daan sa probinsya, balor ₱20 milyon, sa wala pa nasuspenso ang gobernador.
Gawas sa dinalian nga hinabang, gisugyot ni Kuya Gov nga magtukod og water catch basin sa mga basakan aron maoy mosalod sa tubig ulan, sa ingon malikayan ang subling grabeng pagbaha. Dugang sa gobernador nga posible sab kining buhian og hito o tilapia ug magsilbing irrigation system. Giuyonan kini gilayon sa mga nanambong nga tag-iya’g basakan.
“First time to sa Davao del Norte nga naapil ta. So, ang akong gikabalak-an basi’g magsige na’g balik. Lain ra ba na ‘pag makabisita manganad. Ampo lang gyud ta nga dili mahitabo pero while nga mag-ampo ta, maghimo ta’g atong preparation,” sigon sa gobernador.
Nakita sa gobernador nga taliwala sa gihimo nga lakang sa probinsya nga desiltation sa mga sapa, pag-construct og dagkong kanal, wala gihapon nakapugong sa volume sa tubig baha nunot sa shearline ug trough sa LPA, tungod sa climate change.
Agi’g padasig sa kalisud nga nasinati sa mga mag-uuma, gipahupayan sila ni Kuya Gov pinaagi sa pagsaysay sa iyang mga kasinatian isip usa pud ka mag-uuma kaniadto uban sa iyang mga ginikanan diin mais ug gulay ang ilang pananom. Nagpasalamat pud kini sa suporta sa katawhan sa dihang nailawom pa siya sa suspension.
“Ipaabot diay nako sa inyoha nga kadtong mga nahitabo nato nga kalamidad, wala man gyud to nato gi-expect. Wala nato to gihunahuna niabot. Sayod ko unsa inyong kalisud, unsa inyong sitwasyon ato. Pero ma-consider nato ang tanan pagsuway ra gyud ni. So, salig na ta kanunay nga naay Ginoo, nga human sa pagsulay, naa gyud nay kaayohan. Kaayohan para sa tanan. Di lang ta ma-discourage. Maningkamot lang ta,“ ingon ni Gov Jubahib.
Saysay ni Ana Japitana, usa ka mag-uuma sa Florida, Kapalong, nga hangtud karon, gabaguod gihapon sila pagbayad sa ilang utang nga padayon ang pagtubo tungod kay wala pa sila kabayad sa ilang financer nunot sa pagkalugi sa ilang humayan. Mapasalamaton kaayo kini kay makatabang og dako ang maong ayuda ug nakabaton sa paglaum nga makabawi ra gihaon sila sa di madugay.
“Magpabugasan daw mi kay kusog man ang bugas didto kay pait kaayo. Inadlaw ra ang saligan sa akong mga kasilinganan didto, siyempre mopalit man gyud sila’g bugas… Daghan kaayong salamat gyud sa program ani Gov,” matud ni Japitana.
Writer: Jun Rey Villanueva
