Sa hiniusang paningkamot sa pagsantasa Tuberculosis (TB)taliwalasa mgaIndigenous People (IP), usa ka mahinungdanong pagbisitaang gipahigayondidtosa Sitio Kapatagan, Barangay Gupitan, Kapalong, Davao del Norte. Kiniaron matutokanangpag-assess sa kahimtang sa TB sa probinsya ugmamonitorangpagpatuman sa HIV program sa Davao Regional Medical Center (DRMC) Red Star Treatment Hub.
Angmaong medical missiongipangulohan ni Dr. Clarissa B. Halum, Technical SpecialistsaTB,kaubanangmga representante gikan sa Leprosy ug HIV programs, ingon man ang DOH XI National Tuberculosis Program (NTP) Team ug ang Philippine Business for Social Progress (PBSP).
Atol sa pagbisita,kasayrannga ang Geographically Isolated and Displaced Areas (GIDA) sa rehiyonmaoy nareportngadagha’g mga kaso sa TB saniaging mga tuig, bisan panga angActive Case Finding (ACF) wala pa makaabot sa tanang mga Sitiosamga hilit nga lugar. Kini ngakahimtangnagpakitasa panginahanglansamga interbensyon aron matubag angkasosa TB taliwala niining huyang nga populasyon.
Agi’g tubag, si Dr. Halum nanguna sapag-organisasa usa kaplanningworkshopkauban angmga tribal leader, nganagtumong sa pagsangkap kanila sa kahibalokalabotsa TB aron sila magsilbing mga organizer sa panglawas sa komunidad ug mga tigpalihok sulod sa ilang tagsa-tagsa ka komunidad. Duha ka batch sa maong workshop ang malampusong napahigayon, nga mitapos sa desisyon sa pagpatuman sa TB ACF sa mga Sitio sa Barangay Gupitan, Kapalong.
Gikan Agosto 6-9, 2024, usa ka komprehensibong ACF ang gipahigayon sanasangpit nga dapit. Kini nga inisyatiba usa ka mahinungdanong lakang padulong sa pagpauswag sa kahimsog ug kaayohan sa mgaIPssa lugar. Pinaagi sa sistematikong TB screening ug mgasupportservices, ang programa nagtinguha sa pagsulbad ug pagpagaan sa epekto sa tuberculosis, pagsiguro sa mas maayong resulta sa panglawas alang niining mga huyang nga grupo.
Anaa pud angpresensya samgarepresentante sa World Health Organization (WHO) sa Pilipinas,sama niDr. Rui Paulo de Jesus, kansang pag-apil nagpasiugda sakinatibuk-angimportansya ug pag-ila niining mga lokal nga paningkamot. Usa ka ceremonial ribbon-cutting ang gihimo,timaan sa opisyal nga paglusad samaongkalihokan,nganagsimbolo sa usa kakalampusansa padayon nga paningkamot sa pagwagtang sa TB niining mga komunidad.
Isip kabahin sa inisyatiba, gihimo ang chest X-ray ug symptomatic screening sa tanangIPssa maong lugar. Kadtong mga indibidwal nga dunay sintomas sama sa duha (2) ka semana nga ubo ug mga nakit-an sa Chest X-ray nga nagsugyot sa TB,gipailawomsaGenXpert. Dugang pa,gihimo usab angusa ka skin check-upkanila, ug ang mga hygiene kit gipang-apod-apod sa mga dunay sakit sa panit. Gipahigayon usab angrandombloodsugartesting para sa mga indibidwal nga nag-edad og 40anyospataas.Ang mga IPs nga nisalmot sa mga serbisyo, gitunolan usab ogtag-tulo (3)kakilong bugas.
Ang kalihokan gipangunahan sa World Health Organization (WHO), sa pakigtambayayong sa mga health program coordinators gikan sa Department of Health (DOH) - Davao Center for Health Development (DCHD), ug sa Philippine Business for Social Progress (PBSP), uban sa suporta sa Provincial Government of Davao del Norte pinaaginiGovernorEdwin I. Jubahib,angProvincial Health Office (PHO) pinangulohan ni Dr. Alfredo A. Lacerona – Provincial Health Officer II,angProvincial Department of Health Office (PDOHO) pinangulohan ni Dr. Vergel Jay T. Bautista,siSP Committee on Health Chairperson Dr. Denise Marianne A. Lu,ug ang LGU Kapalong.
Kini nga inisyatiba dili lamang nagpakita sa usa ka lig-on nga pasalig sa pagpauswag sapampublikongpanglawas sa hilit nga mga komunidad,apan nagpasiugda usabkinisa kritikal nga papel sa pagtinabangayugmga paningkamot sa pagsantasa TB ug uban pang mga hagit sa panglawas sa mgaIPs.
Writer: DavNor PHO
