GIAWHAG sa lokal nga mga opisyales sa Department of Agriculture ang pagtanom sa klase sa saging nga mosukol kontra Fusarium Wilt, ang sakit sa tanom tungod sa kagaw sa yuta.

Sa “Forum on the Package of Technology for Fusarium Resistant Banana Varieties,’ nga gitambongan sa sobra 150 ka mga independent banana growers sa Davao del Norte, gipasiugda ang pagtanom sa GCTCV 218 o kaha ang GCTCV 219 varieties hangtod mawala na ang Fusarium.

“Nahibalo ta nga 70% of the economy of the province nagagikan sa saging. So kailangan nato gyod atong panaghisgotan kung unsa man ang atong ikaayo, ikasulbad aning atong problema karon mahitungod sa fusarium,” matod ni DavNor Provincial Agriculturist Dr. Anastacia Notarte nga nagpaabot sa mensahe ni Gobernador Anthony del Rosario (AGR) ngadto sa mga banana growers sa probinsya.

Gipangunahan sa DavNor PAGRO, ang unang “E” (Enhanced Agri-Aquaculture) sa BEST PEOPLE development agenda ni Gob AGR padayong nangita ug mga pamaagi nga masumpo o kaha mawala ang sakit nga padayong naghulga sa kinadak-ang tig-amot sa ekonomiya sa Davao del Norte.   

“Kami sa gobyerno naningkamot ug taman unsay ikaayo sa atoang industriya. Kay kung kamo naghunahuna sa income nga inyong mahimo, kami pod sa gobyerno naningkamot nga matabangan mo sa mao nga problema. Naa ta karon para hiusahon nato ang atong mga hunahuna ug makahatag ta ug solusyon sa maong problema,” padayong pasabot ni Dr. Notarte.

Gipasabot sab ni USeP president Dr. Lourdes Generalao, chairperson sa Southern Mindanao Agriculture Aquatic and Resource Research and Development Consortium (SMAARRDEC) ug Fusarium Program coordinator nga dili katuyoan sa gobyerno nga walaon ang Grand Nain nga variety diin mikita ug dako  ang mga “bananero” (banana growers) sa wala pa kini madaot sa fusarium.

“Kani man gud atong pagtapok karon atong hisgotan unsaon pa nato pagpalambo kadtong nagtanom 218 ug 219. Ang intensyon sa gobyerno kadtong mga areas nga dili na gyod tuboan ug Grand Nain nga taas kaayo ang kagaw sa yuta, mao kini ang tanoman temporarily sa mga resistant variety hangtod ang kagaw sa yuta mogamay hangtod mawala nga pwede na mabalik ang Grand Nain,” pasabot ni Dr. Generalao sa paningkamot sa gobyerno. 

“Ang ako lang hangyo sa atong mahal nga mga mag-uuma is ayaw dayon mo hatag ug konklusyon. Tan-awa sa atong sarili kung nasunod ba ang package of technology nga kaakibat sa variety. Kung wala pa masunod, so naa pod mo kakulangan. Kung gisunod man ninyo unya wala gyod siya nagbunga ug tarong, mo-feedback mo kay kini naa pa sa research stage, daghan pa ni ayosonon,” dugang sa Fusarium coordinator sa SMAARRDEC.  

Kahinumduman nga human sa bagyong Pablo niadtong 2011, ang tubig baha nagdala sa kagaw Fusarium nga daling nag-apektar sa sobra 600 ektaryas sa Cavendish banana sa Davao del Norte. Sa tuig 2015 milapad pa ang kadaot ngadto sa sobra 13,700 ektaryas.

DavNor News